کدام سالمندان نمی توانند روزه بگیرند؟ سالمندان برای روزه گرفتن باید چه شرایطی داشته باشند؟ نکات روزه داری برای سالمندان چه چیزهایی می باشد؟ سالمندان و روزه داری در این دوران از جمله سوالات و دغدغه های افراد سالمند و خانواده های آن ها می باشد که آگاهی داشتن در این مورد می تواند حائز اهمیت باشد. سالمندان به علت تحرک کم و بیماری ها، هنگام روزه گرفتن باید بیشتر مراقب خود باشند و رعایت اصول غذایی مربوط به وعدههای سحر و افطار برای آنها بسیار اهمیت دارد. در این ماه برنامه معمول غذایی تغییر کرده و در صورت عدم رعایت نکات و آداب غذایی سالم، ممکن است مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند که سالمندان در این خصوص آسیبپذیرترند و رعایت اصول غذایی مربوط به وعدههای سحر و افطار برای آنها بسیار اهمیت دارد.
افرد بالای 60 سال و فرد سالخورده در صورتی که سالم باشند، روزه گرفتن مانعی ندارد، اما برای کسانی که دارو مصرف می کنند، کسانی که دارای بیماری قند و دیابت، بیماری اعصاب و روان، فشارخون و … دارند، باید با پزشک مشورت کنند، چون ممکن است روزه داری برای آنها خطرناک باشد.
مسائل مهم در روزه داری فرد سالمند:
مشکلات کم آبی در فرد سالمند:
یکی از مشکلات و از مسائل مهم روزه داران سالمند، کم آبی به ویژه در تابستان است که باید حتما بین فواصل افطار و سحر 8 تا 10 لیوان آب بنوشند. نوشیدن آب برای حفظ تعادل آب بدن و جلوگیری از سردرد در این دوره و همچنین مصرف غذاهای کم چرب و کم کالری از نکات مهم می باشد که باید فرد سالخورده رعایت نماید.
توجه به دریافت کافی مایعات در سالمندان به دلیل احساس تشنگی کمتر فرد سالخورده و همچنین دفع آهسته تر مواد زائد و سموم از بدن، بسیار مهم می باشد، لذا نخوردن آب در ساعات طولانی روزهداری باعث تهنشین شدن مواد زائد در سیستم کلیوی شده و احتمال بروز بیماری در این افراد را افزایش میدهد. در نتیجه به مقدار مصرف مایعات، میوهها، سبزیجات و غذاهای مایع و آبکی، حتما توجه شود.
مشکلات قلبی عروقی در فرد سالمند:
افرد سالمندی که دچار بیماری قلبی عروقی هستند و دارو مصرف می کنند، از آن جایی که عدم مصرف دارو در زمان مقرر، خطرناک است، نباید روزه بگیرند و یا حتما با پزشک معالج خود باید مشورت کنند و به تداخل دارو و غذای خود باید توجه کنند.
ضعف جسمانی در فرد سالمند:
نیازهای پروتئینی و توجه به آن، در سالمندان کمی بیشتر از افراد جوانتر است، زیرا برای جلوگیری از تحلیل عضلات به آن نیاز دارند و وجود پروتئین در رژیم غذایی برای تامین نیازهای ضروری بسیار مهم است، پس در برنامه غذایی افطار و سحر مصرف مرغ، ماهی، حبوبات و مغزها باید گنجانده شود و مصرف زیاد غذاهای چرب، سرخ کردنی و ادویه دار، تنقلات شیرین، نوشابه های قندی و گازدار توصیه نمی شود.
همچنین بهتر است در طی روزهداری چنانچه عواملی مثل ضعف، بیحالی شدید، عرق سرد و کاهش سطح هوشیاری پدید آمد، بهتر است بلافاصله با مصرف مختصری شربت و شیرینی از بروز عوارض افت فشار و قندخون جلوگیری نمایید.
توجه به دریافت کلسیم در فرد سالمند:
از آن جایی که در فرد سالخورده میزان جذب کلسیم پایین و دفع آن بالا می باشد، بنابراین مصرف لبنیات کم چرب و یا ترکیب آن در غذاها مانند سوپ، فرنی و … در وعده غذایی افطار و سحر توصیه می شود.
کم تحرکی فرد سالمند به ویژه در ایام روزه داری:
در این دوره بهتر است انجام فعالیت ورزشی و تحرک به حداقل برسد و 10 الی 15 دقیقه نرمش سبک و پیاده روی می تواند مفید باشد و در فاصله ی زمانی افطار تا سحر انجام گیرد.
مشکلات معده در افراد سالخورده:
مشکلات معده در افراد سالمند به مراتب بیشتر است و به هیچ وجه نباید سحری را از برنامه غذایی خود حذف کنند، از پرخوری و با عجله غذا خوردن باید پرهیز کنند و بهتر است بعد از خوردن سحری قدری قدم بزنند. از آن جا که بالا رفتن اسیدیته معده در روزهداری، مصرف مواد غذایی سرخ شده، پرادویه، چرب و شیرین میتواند باعث احساس سنگینی و ترش کردن معده شود، پس بهتر است از مصرف این مواد پرهیز نموده، درعوض مواد حاوی فیبر مثل میوه و سبزیجات که به تنظیم اسید معده کمک میکنند (خام یا پخته) مصرف کنید.
یبوست در افراد سالمند:
کم آبی می تواند باعث شدت یبوست درسالمندان گردد، که جهت جلوگیری از یبوست به علت کم آبی و تغییر در زمان و نوع تغذیه روزه داران سالمند، باید منابع غذایی فیبر دار مانند سبزیجات و میوه ها، غلات سبوس دار وحبوبات بیشتر استفاده گردد. همچنین نوشیدن آب، آب آلو و یا برگ زردآلو باعث تسهیل حرکات منظم روده ها می شود که در فواصل بین افطار تا سحر حتما مصرف شود.
10 توصیه ی مهم و باید ونباید های دیگر روزه داری در فرد سالمند:
1_ بهترین نوشیدنی برای افطار کردن، شیر نیم گرم به همراه خرما و یا عسل می باشد.
2_ نوشیدن آب و چایی به میزان زیاد جهت جلوگیری از کم آبی در دقایق انتهایی و قبل از اذان صبح، می تواند باعث نفخ معده و برگشت محتویات معده به مری گردد.
4_ چای پررنگ، قهوه و کاکائو به علت دفع بیشتر آب از بدن در ایام روزه داری توصیه نمی گردد.
4_ جهت پیشگیری از مشکلات گوارشی از خوردن غذا های سرخ شده و چرب اجتناب گردد.
5_ سرگیجه ناشی از افت فشار خون و کاهش قند خون در سالمندان می تواند منجر به سقوط و زمین خوردن گردد، لذا نیاز به مراقبت بیشتری دارند، که مصرف کربوهیدرات های دیر جذب مثل برنج، غلات، سیب زمینی در وعده غذایی سحر به حفظ قند در طول روز کمک می کند.
6_ خطرناک ترین عارضه روزه داری در بیماران دیابتی، کاهش بیش از حد قند خون می باشد. لذا در صورتی که قند خون به کمتر از ۵۰ رسید و یا علائم کاهش شدید قند (گیجی، عدم تمرکز، رنگ پریدگی، تعریق شدید، لرزش اندام ها، اختلال دید و سیاهی رفتن چشم) داشتید روزه خود را افطار کنید.
7_ از مصرف غذاهای چرب و شیرین مثل زولوبیا خودداری شود و مصرف خشکبار وآجیل در وعده های بین افطار و سحر گنجانده شود.
8_ از غذاهای پرفیبر استفاده شود و همچنین استفاده از سالاد به همراه روغن زیتون در وعده سحر و افطار توصیه می شود.
9_ با توجه به گرمای برخی استان های کشور، برای پیشگیری از گرما زدگی و کم آبی حتی الامکان از منزل خارج نشوند و افت فشار خون در بعد از ظهرها که همراه با ضعف، سردرد، سرگیجه، رنگ پریدگی و تعریق می باشد، می تواند با افزایش مصرف مایعات، خنک شدن و استراحت کافی کاهش یابد.
10_ به طور کلی بهتر است، افراد بالای 60 سال حتما قبل از ماه رمضان یک چکاپ کامل بدهند، سپس با مراجعه به پزشک و دادن اطلاعاتی از وضعیت عمومی خود به پزشک به نتیجه برسند که آیا باید روزه بگیرند یا نه؟
مطالب مرتبط