پوکی استخوان در سالمندان

پوکی استخوان شایع ترین بیماری استخوان می باشد، که معمولا تا بروز شکستگی علامتی ندارد، که بیماری خاموش قرن اخیر می باشد که به علت افزایش طول عمر افراد شیوع بیشتری پیدا کرده است. در این بیماری ماده استخوانی به تدریج از دست می رود و سبب کاهش تراکم استخوان می شود و در افراد مبتلا به این بیماری، شکستگی استخوان می تواند در اثر آسیبی جزئی ایجاد شود. این بیماری قابل پیشگیری است و می توان آن را قبل از بروز شکستگی تشخیص داد و درمان کرد.

پوکی استخوان یا استئوپروز چیست؟

طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی پوکی استخوان یا استئوپروز، اختلال عمومی اسکلتی است که در آن استحکام استخوان کاهش پیدا کرده و تحلیل میرود.

پوکی استخوان، بیماری است که استخوان ها به قدری ضعيف می شوند که به زمین خوردن یا حتی فشارهای خفیفی مثل خم شدن يا حتی سرفه کردن باعث شكستگی استخوان و یا حتی در رفتگی کشکک زانو می شود. شکستگی ناشی از پوکی استخوان عموما در نواحی باسن، لگن، مچ دست یا ستون فقرات ایجاد می شود.

پوکی استخوان در سالمندان:

پوکی استخوان یکی از بیماری‌ های شایع در دوران سالمندی است، که پیشگیری از بروز پوکی استخوان در دوران سالمندی باید از دوران کودکی آغاز شود، انجام ورزش منظم برای سالمندان لازم است، به سالمندان توصیه می‌شود که حتما ورزش منظم را به صورت هفتگی حداقل یک ساعت در هفته انجام دهند و علاوه بر این، مصرف کلسیم را در برنامه رژیم غذایی روزانه گنجانده و کلسیم مورد نیازشان را می‌توانند از طریق لبنیات کم چرب تامین کنند.

پوکی استخوان در سالمندان مشکلی نیست که یک‌ شبه ایجاد شده باشد، متخصصان معتقدند که از قبل از رسیدن به سی سالگی، باید برای حفظ سلامت استخوان ‌ها تلاش کرد و با اصلاح سبک زندگی، احتمال شکستن آنها در آینده را کاهش داد.

افراد میانسال و سالخورده، تصور می‌کنند که پوکی استخوان، تنها در صورت شکستن استخوان‌ها در اثر یک حادثه، سلامت آنها را تهدید می‌کند. آنها با گفتن جملاتی مثل “حواسم نبود و از پله افتادم، استخوانم شکست و دیگر جوش نخورد!” مشکلشان را توضیح می‌دهند.

معنای چنین جملاتی این است که این افراد، چیزی در مورد پوکی استخوان در سالمندان نمی‌دانند و از اینکه چطور این بیماری آینده‌شان را تهدید می‌کند بی‌خبرند. پوکی استخوان، تنها مانع جوش خوردن استخوان‌ های شکسته نمی‌شود. کم شدن تراکم استخوان‌ها، دلیل اصلی شکستن آنهاست و مشکل پیش از چیزی که فکر می‌کنند، برای آنها ایجاد شده است.

درواقع شاید این افراد در صورت داشتن استخوان‌های سالم، بهتر تعادل خود را حفظ کرده و زمین نمی‌خوردند یا شاید در صورت زمین خوردن، چنین ضربه‌ای اصلا باعث شکستگی استخوانشان نمی‌شد و تنها عوارضی مثل ضرب‌دیدگی و کوفتگی را به جا می‌گذاشت.

آمار پوکی استخوان رایج در افراد:

پوکی استخوان یکی از رایج ترین بیماری هایی است که در افراد پیر بروز می کند، اما می تواند در هر سنی رخ دهد.
حدود نيمي ‌از زنان مسن‌تر از 45 سال و 90% زنان مسن‌تر از 75 سال به بيماري پوكي استخوان مبتلا مي‌شوند.
مردان مسن نيز به پوكی استخوان مبتلا مي‌شوند، كه البته ميزان ابتلای آنان كمتر از زنان است. به طور تقريبي از هر سه زن يك نفر و از هر دوازده مرد يك نفر به پوكي استخوان مبتلا ميشوند.
عارضه پوکی استخواندر خانم ها بعد از سنین یائسگی بسیار شایع است به ویزه اگر یائسگی زودرس ایجاد شده باشد.
تغذیه نیز نقش بسیار مهمی در ایجادپوکی استخوان دارد، افرادی که در رزیم غذایی کلسیم کافی و ویتامین D دريافت نمي كنند، زودتر مبتلا به پوکی استخوان می شوند.
مصرف سیگار، الکل، قهوه زیاد هم در پوکی استخوان موثر است.
در نژاد هاي آسيايي بيشتر پوکی استخوان دیده می شود.
تحریک بدنی و ورزش باعث استحكام استخوان ها مي شود و بالعكس عدم تحرك و استراحت زياد باعث تحليل استخوان ها و پوکی آن می شود.
کسانی که در خانواده سابقه شکستگی دارند، لاغر اندام هستند و افراد با پوست خیلی روشن احتمال پوکی استخوان بیشتر است.

پوکی استخوان و سایر بیماری ها:

در بیمار های زیر احتمال پوکی استخوان بیشتر است:

کم کاری غده تیرویید
پر کاری غده تیرویید
بی حرکتی طولانی مدت مانند کسانی که سکته مغزی می کنند
قطع عادات ماهیانه در خانم ها
بیماری گوارشی منجر به سوجذب
سطح پایین تستسترون در مردان

نشانه های پوکی استخوان:

شكستگي استخوان ها مثلا مچ دست با ضربه خفيف يا افتادن ساده يا بدون علت
درد ناگهانی و شدید در ستون فقرات
قوز دار شدن ستون فقرات
كوتاه شدن تدریجی قد نسبت به گذشته
درد های مزمن و خفیف استخوانی

تشخیص پوکی استخوان:

آزمایش ساده اندازه گیری تراکم توده استخوان که در قسمت های مختلف بدن نظیر ستون فقرات و استخوان ران این مقدار بدست می آید، سنجش به وسیله انرژی اشعه ایکس مهمترین راه اندازه گیری است. سنجش میزان تراکم به‌روش رادیوگرافی دیجیتال موجب تشخیص به‌موقع و در نتیجه سهولت درمان می‌شود. در این روش اشعه ایکس از دو منبع به استخوان تابانده می‌شود. مقداری از اشعه توسط استخوان جذب شده و مقداری از آن از استخوان عبور کرده و از سمت دیگر خارج می‌شود. مقدار هر کدام از این دو اشعه بعد از خروج از بدن توسط یک گیرنده اندازه‌گیری می‌شود. هرچه تراکم استخوانی بیشتر باشد مقدار بیشتری از اشعه ایکس را جذب کرده و اجازه عبور اشعه کمتری را می‌دهد و مقدار اشعه کمتری به گیرنده می‌رسد. سپس مقیاس مقدار اشعه توسط کامپیوتر به مقیاس میزان تراکم استخوان تبدیل می‌شود. به این طریق میزان کلسیم موجود در اندام به‌ویژه در ناحیه استخوان لگن اندازه‌گیری می‌شود، زیرا این ناحیه نسبت به دیگر نقاط بدن آسیب‌پذیری بیشتری در برابر شکستگی دارد. کمبود غیرعادی میزان کلسیم در بدن نشان‌دهنده پوکی استخوان است.