پوکی استخوان در سالمندان، شایع ترین بیماری استخوان می باشد که معمولا تا بروز شکستگی علامتی ندارد. در افراد مبتلا به این بیماری، شکستگی استخوان می تواند در اثر آسیبی جزئی ایجاد شود. این بیماری قابل پیشگیری است و می توان آن را قبل از بروز شکستگی تشخیص داد و درمان کرد.
از آنجا که سبک زندگی یکی از عوامل مؤثر بر سلامتی است و بیش از نیمی از تعیینکننده های سلامتی انسان را تشکیل میدهد، بنابراین وضعیت سلامتی و سبک زندگی ارتباط نزدیکی با هم دارند. افراد با سبک زندگی ناسالم، بیشتر به سمت عملکرد جسمی و وضعیت سلامتی ضعیف سوق پیدا میکنند و به دنبال آن کیفیت زندگی نامطلوبی دارند. این مسئله به ویژه در بیماری های مزمن چندعاملی از جمله پوکی استخوان میتواند نمود بیشتری داشته باشد، زیرا برخلاف پیشرفت های فناوری پزشکی و صرف هزینه های زیاد، محققان همچنان در درمان فرایند زمینه ساز استئوپروز و پیشگیری از عوارض آن با چالش بزرگی مواجهند و این بیماری به عنوان اختلال مزمنی متأثر از عوامل مربوط به سبک زندگی، کیفیت زندگی مبتلایان را تحت تأثیر قرار میدهد.
عوامل افزایش دهنده ی پوکی استخوان در سالمندان:
سن سالمندان:
استخوان سازی در انسان ها تا سن 35 سالگی ادامه دارد، ولی بعد از آن منابع استخوانی رو به تحلیل می رود، بطوریکه هر چه سن بالاتر رود احتمال پوکی استخوان نیز بیشتر می گردد.
تغذیه سالمندان:
تغییرات گوارشی به وجود آمده در سالمندان سبب کاهش جذب کلسیم غذا می شود، از طرفی دفع کلیوی کلسیم نیز افزایش می یابد، این درحالی که کلسیم یکی از ارکان مورد نیاز برای ساخت استخوان است و کمبود آن، افراد سالمند را در معرض پوکی استخوان قرار می دهد. همچنین سالمندان به علت عدم دریافت کالری کافی و مواد مغذی بیشتر در معرض خطر قرار می گیرند.
تحرک و فعالیت فیزیکی سالمندان:
استخوان ها برای ادامه ی حیات خود و افزایش تشکیل استخوان نیاز به فشار ناشی از وزن و فعالیت عضلانی دارند. بی حرکتی ناشی از سالمندی، فلج و یا ناتوانی سرعت تخریب استخوان را افزایش می دهد و باعث پوکی استخوان می شود. همچنین، چاقی هم به عنوان یکی از عوامل پوکی استخوان در سالمندان است، افرادی که اضافه وزن زیادی دارند، کمتر فعالیت بدنی انجام می دهند که باعث می شود در معرض خطر قرار بگیرند.
سبک زندگی سالمندان:
مصرف کافئین، الکل و سیگار تخریب استخوان را افزایش می دهد و منجر به پوکی استخوان می گردد. همچنین قرار نگرفتن در معرض نور خورشید از عوامل افزایش دهنده ریسک پوکی استخوان را افزایش دهد.
راهکارای مراقبت از سالمندان مبتلا به پوکی استخوان:
1_ افزایش آگاهی در سالمندان مبتلا به پوکی استخوان:
سالمندانی که دچار پوکی استخوان می شوند، باید نسبت به بیماری خود به صورت دقیق آگاه شوند و بدانند که داشتن یک شکستگی، احتمال شکستگی های بعدی را بسیار افزایش می دهد. افزایش آگاهی و شناخت بیماری و کمک به سالمند از طرف خودش، خانواده و پرستار وی برای تسکین درد، پیشگیری از آسیب های بعدی بسیار موثر است.
2_ تسکین درد سالمندان مبتلا به پوکی استخوان:
سالمندانی که به علت پوکی استخوان دچار شکستگی های ستون فقرات هستند، گاهی دردهای شدیدی در پشت احساس می کنند که این دردها با استراحت در بستر به صورت طاق باز یا به پهلو، امکان بهبود دارد. انتخاب تشک سفت و خم کردن زانو نیز تا حدودی باعث راحتی بیمار و شل شدن عضلات پشت می شود. پرستار سالمند در منزل می تواند به بیمار در اموری چون ماساژ گرفتن، آموزش حرکت صحیح در هنگام پایین آمدن از تخت و اجتناب از حرکات سریع، کمک کند.
3_ پیشگیری از آسیب های جدی بر اثر پوکی استخوان:
سالمندان باید برای تقویت عضلات، حفظ تعادل و جلوگیری از پیشرفت سریع پوکی استخوان یک برنامه ی منظم برای فعالیت بدنی و ورزش های متناسب با توانایی های فردیشان داشته باشند. اغلب افراد خانواده بدلیل عدم توانایی، مشغله ها و نداشتن دانش کافی قادر به ارائه این خدمات نیستند، که پرستار سالمند در منزل بهترین گزینه ارائه خدمت به بیماران مبتلا به پوکی استخوان است.
4_ اتخاذ سبک زندگی درست در سالمندان:
اتخاذ سبک زندگی سالم و شرکت فعالانه در مراقبت از خود در تمامی مراحل روند زندگی مهم است. یکی از باورهای نادرست درباره سالمندی این است: “دیگر برای انتخاب چنین شیوههایی از زندگی در سالهای پایانی عمر خیلی دیر است”، برعکس، همانند اهمیت رعایت سبک زندگی سالم برای پیشگیری از بیماریهای غیر واگیر در تمام دوران های زندگی اعم از کودکی، نوجوانی، جوانی و میانسالی، داشتن فعالیتهای ورزشی مناسب، تغذیه سالم، استفاده نکردن از دخانیات و مصرف عاقلانه داروها در سنین بالا نیز میتواند از بیماریها و تحلیل کارایی فرد پیشگیری کند و سبب افزایش طول عمر و ارتقای کیفیت زندگی شود.
جمع بندی کلی:
بیماری پوکی استخوان و عوارض ناشی از آن هزینههای سنگینی را به بیماران و خانوادههای آنها، بهخصوص در سنین سالمندی، وارد میکند و از طرفی موجب افت کیفیت زندگی این افراد میشود. بنابراین بیماران و دیگر افراد جامعه باید با اصلاح سبک زندگی خود، شیوع و عوارض این بیماری را در سنین سالمندی کاهش دهند، تا با کم شدن موارد بروز این بیماری و درنتیجه کاهش عوارض آن در سطح جامعه موجب کاسته شدن از هزینههای ناشی از بیماری پوکی استخوان شوند. همچنین موجب شود کیفیت زندگی در سنین سالمندی ارتقا و بهبود یابد.
مطالب مرتبط
دلایل پوکی استخوان در سالمندان
پیشگیری از مبتلا به پوکی استخوان
راهکارای خانگی درمان پوکی استخوان