image اردیبهشت, 1398 بدون نظر مقالات

سالمندی، پدیده ی طبیعی است که به مرور زمان با تغییرات فیزیولوژیک همراه است، روند این تغییرات در افراد گوناگون یکسان است، ولی سرعت انجام آن متفاوت می باشد. در واقع پیری، کاهش قوای روانی و جسمی است که در اثر گذشت زمان روی می دهد و یک فرایند طبیعی از تغییرات مربوط به زمان است که با تولد شروع شده و در سراسر زندگی ادامه می یابد.

سالمندی در واقع دوره ی مهمی از زندگی است که در آن، افراد به میانگین طول عمری خود نزدیک شده اند و این دوره بخش سوم چرخه ی حیات انسان را تشکیل می دهد. امروزه به دلیل افزایش امید به زندگی و کاهش زاد و ولد، دوره ی سالمندی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته شده است.

شروع سن 68 سالگی را، تقریبا مترادف با آغاز دوره سالمندی می دانند، این دوره همرا با تغییراتی در ارگانیسم و اعضای مختلف بدن رخ می دهد، از جمله چین و چروک پوست، ریزش و سفید شدن مو، کاهش قدرت عضلانی و کندی در تحرک، اختلال در حافظه، قدرت دید و …

در دوره ی سالمندی، توجه به نیازهای بهداشتی روانی و جسمانی آنان از مسائل مهمی می باشد، در واقع می توان نیازهای سالمندان را به نیازهای عاطفی، معیشتی، تفریحی، امنیت و شرکت در زندگی اجتماعی تقسیم بندی کرد. در واقع اطلاع و آگاهی داشتن از دوران و مسائل مربوط به سالمندی می تواند باعث شود که افراد سالخورده این دوره از زندگی خود را با آرامش و سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی سپری کنند.

سالمندی و چالش های آن
سالمندی و چالش های آن

تغییرات دوره سالمندی:

تغییرات دوره سالمندی را می توان از ابعاد مختلفی از جمله بعد جسمانی، شناختی، هیجانی، اجتماعی و رفتاری مورد بررسی قرار داد.

1_ بعد جسمانی دوره سالمندی

در بعد جسمانی به تغییرات حسی، تغییرات استخوانی و ماهیچه ای، عملکرد حرکتی، تغییرات جنسی، تغییراتی در سیستم اعصاب، قلب و عروق می توان اشاره کرد، که در ذیل مختصرا مورد بررسی قرار می دهیم.

الف) تغییرات حسی:
  • بینایی: یکی از هنجار هایی که افراد ممکن است در اواخر دوره چهارم و پنجم زندگی و در دوره ی میانسالی با آن مواجه شوند، افت بینایی می باشد.
  • شنوایی: تقریبا 30 درصد سالمندان، مشکلات شنوایی دارند. آمار نشان می دهد در 25 درصد افراد تا 60سالگی و 65 درصد افراد تا 80 سالگی کاهش شنوایی روی می دهد.
  • چشایی و بویایی: بویایی و چشایی نیز تحت تاثیر روند سالمندی قرار می گیرند وکاهش دید و حس بویایی با افزایش سن رخ می دهد.
  • لامسه: در دوران سالمندی تغییرات پوستی مانند چروک شدن، خشک شدن، پوسته پوسته شدن درافراد سالمند رخ می دهد و نقش حفاظتی پوست ضعیف می شود و افراد را نسبت به درد و آسیب حساس می کند.
ب) تغییرات استخوانی و ماهیچه ای:

مشکلات مفاصل از جمله آتروز از شایعترین دردهای مزمن دوران سالمندی می باشد، همچنین کاهش حجم عضله، افزایش چربی و کاهش قدرت عضلانی ماهیچه و شکننده شدن استخوان ها از مشکلاتی است که فرد سالمند با آن مواجه می شود. در این سن و دوره، قد افراد به علت فشرده شدن دیسک های بین مهره ای کوتاه شدن ستون فقرات، کاهش می یابد.

ج) عملکرد حرکتی:

با افزایش سن، افراد توانایی رفتارها و حرکات پیچیده را از دست می دهند و قدرت انجام فعالیت ها و کنترل ژست و حرکتشان کاهش می یابد.

د) تغییرات جنسی:

تمایل و عملکرد جنسی ممکن است حتی تا دهه های هشتم و نهم زندگی در حدود طبیعی باشد، ولی فراوانی دفعات آن(کمی و کیفی) کاهش یابد.  تغییرات آناتومیک، فیزیولوژیک و هورمونی، باعث می شود که هم مردها و هم زنها به محرکهای بیشتری برای تحریک شدن و زمان بیشتری برای رسیدن به ارگاسم نیازمند باشند.

ه) تغییراتی در سیستم اعصاب مرکزی و هورمون ها:

یکی از مشکلاتی که در دوره سالمندی پیش می آید کاهش قدرت یادگیری و حافظه است که مشکل طبیعی وابسته به سن می باشد، مغز با افزایش سن تا 80 سالگی، حدود 17 درصد کاهش وزن نشان می دهد.

و) تغییراتی در سیستم قلبی و عروقی:

با رسیدن به سن سالمندی، ضربان قلب و فشار خون تحت تاثیر قرار می گیرد و فشار خون در حالت استراحت نیز افزایش می یابد، جریان خون و حجم کلی آب بدن با افزایش سن کم می شود. آئورت و شاخه های اصلی آن سفت می شوند و سفت شدن آئورت و بدعملکردی اندوتلیال باعث افزایش خطر بیماری قلبی عروقی می شود.

سالمند و دوران سالمندی
سالمند و دوران سالمندی
2_ بعد شناختی دوره سالمندی

از آنجاییکه با افزایش سن، مغز دچار تغییراتی می شود و شناخت، حاصل عملکرد مغز است، پس در سیستم شناختی با افزایش سن دچار تغییراتی می گردد. که در این قسمت به عملکرد حافظه، زبان، عملکرد شناختی و پردازش اطلاعات می پردازیم.

الف) حافظه:

توانایی یا گنجایش حافظه، با افزایش سن کاهش می یابد. چنین کاهشی به ویژه در حافظه فعال، مانند حفظ کردن یک شماره تلفن بسیار مشهود است. اما در این بین، حافظه رویدادی که مربوط به خاطرات فرد است، کمتر آسیب می بیند.

ب) زبان:

ناتوانی در بازشناسی کلمات در سالمندان قابل پیش بینی است. یکی از نقاط مثبت تغییرات همراه با افزایش سن، افزایش دامنه لغات است. افراد مسن تر دامنه لغات وسیعتری نسبت به جوانترها دارند. زبان و حافظه رابطه نزدیکی با هم دارند. در درک زبان، آنچه را که شنیده یا خوانده ایم بدون آگاهی هشیار به یاد می آوریم. درک زبان شفاهی، مانند حافظه ناآشکار، در اواخر زندگی خیلی کم تغییر می کند.

ج) عملکرد شناختی/ اجرایی:

عملکردهای اجرایی، تعدادی از کارکردهای مغز هستند که مسئول تنظیم و کنترل رفتار هستند. با افزایش سن برخی از عملکرد های اجرایی مانند حافظه ی فعال، توانایی یادگیری و انعطاف پذیری شناختی، بیش از دیگر عملکردها دچار نقص می شوند. همچنین نقص در زمینه ی قضاوت و تصمیم گیری در این گروه بیشتر به چشم می خورد.

د) پردازش اطلاعات:

در دوران سالمندی با افزایش سن، مدت زمان و سرعت انجام تکالیف افزایش می یابد و تعداد مواردی که باید در حافظه ی فعال به سرعت در دسترس قرار بگیرد، کاهش می یابد.

سالمند و چالش های آن
سالمند و چالش های آن
3_ هیجانی

افراد سالخورده از لحاظ روانی پخته هستند و تعبیر های هیجانی را از جنبه های عینی موقعیت ها، به خوبی درک می کنند و در نتیجه، قبل از تصمیم گیری درباره یک اقدام، باید مطمئن شوند تمایلات آنها کاملا درک شده است.

4- اجتماعی

در دوره سالمندی متغیرهایی مانند بازنشستگی، فوت دوستان و اطرافیان، فوت همسر و … از عواملی هستند که می تواند تاثیرات قابل توجهی بر روند زندگی سالمند داشته باشد که با توجه به شرایط هر فرد، نوع تاثیرات متفاوت است و می توان مورد بررسی قرار داد.

5_ رفتاری:
الف) خواب:

بیشتر سالمندان، از مشکلات خواب شکایت دارند، که عوامل فیزیولوژیک، عوامل پزشکی، داروهای خاص بیماری های روانی، اختلال خواب اولیه، عوامل رفتاری-اجتماعی، خانوادگی و عوامل محیطی از جمله دلایلی می باشد که موجب بروز اختلال خواب در سالمندان می گردد.

ب) تغذیه:

نیازهای تغذیه ای به موازات افزایش وزن و سن تغییر می کند، ممکن است در این دوره نیاز به مواد مغذی افزایش یابد یا نیاز به برخی مواد کمتر شود.


مطالب مرتبط

سالمند کیست؟

برچسب ها

ارسال نظر شما

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *