گرمازدگی در سالمندان، دلایل و روش مقابله
همه ساله با فرا رسیدن فصول گرم تعداد زیادی از مردم دچار پدیده گرمازدگی میشوند. این پدیده ،که اغلب به دلیل کمبود آب در بدن است، میتواند به قدری خطرناک باشد که موجب مرگ گردد. افراد جوان معمولا به دلیل توانایی بالای جسمی آستانه تحمل بالاتری نسبت به گرمازدگی دارند اما سالمندان با شروع فصل گرما، معمولا بر اثر عوارض ناشی از کمبود آب بدن و گرمازدگی دچار اختلالات اساسی می شوند.
طبق بررسی انجام شده در پروژه Helmholtz Zentrum Munich و مرکز تحقیقات محیط زیست و سلامت آلمان، تعداد مرگ و میرها در گرمای شدید هوا افزایش می‌یابد، برای مثال موج شدید گرما در تابستان سال 2003 میلادی در اروپای غربی حدود 22 هزار قربانی گرفت. به گزارش خبرگزاری شینهوا، «الکساندرا اشنایدر» از موسسه اپیدمولوژی II گفت: نتایج یافته‌های ما تاییدکننده بررسی‌های گذشته است که نشان می‌دهد افراد مسن و سالمند و همچنین مبتلایان به بیماری‌های نهفته به شدت در برابر گرما و سرما آسیب‌پذیرند.
همانطور که اشاره شد، گرما زدگی در سالمندان بسیار شدیدتر از جوانان است. اما دلایل این موضوع چیست؟
دلایل گرمازدگی در سالمندان:
برخی محققان معتقدند زمانی‌که دمای هوا به‌طور ناگهانی گرم یا سرد می‌شود، فشار خون، ضربان قلب و میزان کلسترول متناسب با آن تغییر می‌کند و این عوامل منجر به ایجاد ناراحتی های قلبی می‌شود. تغییر غیر قابل پیش‌بینی دمای هوا خطر مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی را نیز افزایش می دهد. این تغییرات و صدمات ناشی از آن در افراد چاق و سالخورده و بیماران دیابتی به مراتب بیشتر است.
به گفته محققان دیگر، مرگ و میر سالمندان بر اثر گرما، بیشتر ناشی از اشکال در عملکرد مغز است که نمیتواند تخمین درستی از میزان آب موجود در بدن داشته باشد. در گروهی از افراد سالمند این اشکال ممکن است به اندازه ای شدید باشد که در نهایت به مرگ فرد سالمند بیانجامد. این اختلال به طور ویژه در مواردی که فرد سالمند به تنهایی زندگی می کند یا اینکه دور از مراکز درمانی هستند، شدت بیشتری خواهد داشت.
بررسی های جدید محققان در همین زمینه نشان می دهد یک اشکال موجود در مغز موجب بروز کم آبی در بدن سالمندان می شود. به طور معمول زمانی که محتوای آب بدن کاهش می یابد، مغز با افزایش حس تشنگی و هم چنین جذب بیشتر آب سعی می کند مقدار آب بدن را در حد طبیعی حفظ کند. به گفته محققان بخشی از قشر مغز که با حس تشنگی ارتباط دارد در افراد سالمند با نوشیدن مقادیر اندکی آب غیر فعال می شود و این وضع موجب می شود تا فرد نوشیدن آب را متوقف کند در حالی که بدنش به آب نیازمند است.
گرمازدگی در سالمندان و راه های پیشگیری از آن:
عمل به این توصیه ها می تواند در پیشگیری از عوارض ناشی از گرما به سالمندان کمک کند.
در فصول گرم به خصوص در ساعات اوج گرما، اگر واجب نیست، از محل اقامتتان بیرون نروید. قرار نگرفتن در برابر آفتاب و هوای گرم بزرگترین عامل پیشگیری از گرمازدگی است. اگر نیاز شد به بیرون از منزل بروید، سعی کنید از مکان هایی که سایه دارند عبور کنید. با خود کلاه جهت جلوگیری از تابش آفتاب بر روی سرتان، به همراه داشته باشید و حتما به همراه خود بطری آب داشته باشید.
سعی کنید در فصول گرم، از فعالیت هایی که باعث افزایش متابولیزم میشوند به خصوص فعالیت های شدید بدنی خودداری کنید. هر چند عرق کردن مکانیزم خنک سازی بدن است اما حرارت ایجاد شده به دلیل افزایش فعالیت بدنی بسیار بیشتر از آنی است که بدن بتواند به راحتی و در مدت کوتاهی با عرق کردن آن را جبران کند.
درست لباس بپوشید؛ لباس های گشاد و به رنگ روشن که نور را منعکس می کنند، خنک شدن پوست و تبخیر عرق را راحت تر می کنند.
به مقدار کافی آب بنوشید. معمولا بدن انسان به طور طبیعی به 6 تا 8 لیوان آب در روز نیاز دارد. سعی کنید حتی اگر تشنه نیستید، در طول روز این میزان آب را بنوشید. وجود کمی آب لیمو و نعناع به در آب میتواند تأثیر چشمگیری در جلوگیری از گرمازدگی داشته باشد.
به اعلان های بدنتان گوش فرادهید. گرفتگی عضلانی، خستگی، ضعف، اختلال تمرکز، سردرگمی، سرگیجه، تهوع، تنفس با تقلا، ضربان نبض سریع یا غیرطبیعی ممکن است علائم بروز مشکل باشند. این علائم هشداردهنده را جدی بگیرید. اگر احساس ناخوشی می کنید، حتی به مقدار کم، به مکان خنکی بروید، مقدار زیادی آب خنک بنوشید و اگر حالتان بهتر نشد از دیگران درخواست کمک کنید.
تهویه مطبوع در جریان یک موج گرما می تواند نجات بخش باشد. حتی گذراندن چند ساعت در یک اتاق دارای تهویه مطبوع به شما کمک می کند.
داروهای تان را مرور کنید؛ برخی از داروها هیپوتالاموس- بخشی از مغز که به عنوان ترموستات بدن عمل می کند، را دچار اختلال می کنند. در نتیجه افرادی که این داروها را می خورند ممکن است آن چنان که باید عرق نکنند. داروهای مسکن ممکن است از این لحاظ که آگاهی فرد را نسبت به گرما کم می کنند، خطرناک باشند. از دست دادن مایع از راه ادرار به علت مصرف داروهای مدر مانند لازیکس و برخی داروهای ضدفشارخون ممکن است در شرایط معمول مشکلی ایجاد نکند، اما در آب و هوای گرم ممکن است فرد را در معرض خطر کم آبی بدن قرار دهد.
برخی از کارشناسان معتقدند داروهای مسدودکننده گیرنده بتا مانند پروپرانولول یا ایندرال با کاستن از سرعت ضربان قلب خطر گرمازدگی را افزایش می دهند. البته صرفاً به خاطر گرم بودن هوا نباید داروی تان را قطع کنید، بلکه هنگام بالارفتن درجه حرارت محیط به خصوص اگر به تهویه مطبوع دسترسی ندارید، در این مورد با پزشکتان مشورت کنید.
