سالمندی بخش پایانی حیات هر آدمی است که به طی شدن عمر بشر از سن میانگینش اشاره دارد. سالخوردگی همان مسن تر شدن افراد به مرور زمان است، در افکار عمومی پیری با تنهایی، بیماری، ناتوانی و از کار افتادگی همراه است ولی همیشه این افکار مصداق ندارد. 65 درصد افراد فکر می کنند در سالمندی، تنهایی را تجربه می کنند در حالی که تنها 13 درصد افراد در سالخوردگی، تنهایی را تجربه می کنند.
سالخوردگی تغییرات عمده ازجمله فیزیکی، اجتماعی و روانی یک انسان است، که در طول زمان نشان داده می‌شود و در حقیقت سالمندی، فرایند فرسایشی طبیعی و نا گریزی است که می توان با مراقبت های مناسب و شناخت آن، بیماری و ضعف را در این دوره از زندگی به کمترین مقدار رسانده و دوران پیری سالم و هنجاری را طراحی نمود.
افراد در سالمندی با محرومیت هایی روبرو هستند و نیروی جسمی و سلامت آن ها کاهش پیدا می‌کند، اما با این‌حال توانایی کنترل محیط اطراف خود را دارند. به زبان ساده‌تر تجربه و توانایی کامل برای مقابله با ناملایمات زندگی و جمع‌کردن آن را دارند.
سالمند کیست و سالمندی چیست؟
به جمعیتی که بیش از بیش از 7 درصد آن به افراد بالای 60 سال اختصاص یابد، جمعیت سالمند می گویند. کاهش میزان موالید، کاهش میزان مرگ و میر، بالارفتن متوسط طول عمر افراد و مهاجرت از علل سالمندی جمعیت است.
هر سال حدود 7/1% به جمعیت جهان افزوده می شود که این افزایش برای جمعیت 65 سال و بالاتر حدود 5/2 % است که این فاصله ترکیب سنی، جهان را به سوی پیر شدن سوق می دهد.
سالخوردگی براساس تعریف ملل سازمان:
- کشورهای دارای جمعیت جوان، کشورهایی هستند که نسبت سالمندان آن زیر 4% باشد.
- کشورهای دارای جمعیت بزرگسال، کشورهایی هستند که نسبت سالمندان آن زیر 6% – 4% باشد.
- کشورهای دارای جمعیت سالخورده، کشورهایی هستند که نسبت سالمندان آن 7% یا بیشتر باشد.
سالمندی در ایران:
آخرين آمارها نشان مي دهند، در ايران 7 تا 5/7% جمعيت را سالمندان تشکيل مي دهند. در بعضي استان هاي کشورمان جمعيت سالمندان به 9% کل جمعيت آن استان نيز مي رسد. پيش بيني مي شود که چهار دهه ديگر جمعيت سالمندان ايران به حدود 20 درصد از جمعيت کل کشور برسد.
تعریف سن و سالمند از دیدگاه مختلف:
سن زیستی: بستگی به کیفیت زندگی فرد دارد، که گذشت زمان، بیماری ها، استرس و … باعث کاهش کفایت زیستی می شود.
سن روان شناختی: ظرفیت سازگاری فرد با محیط، میزان بهره گیری از حافظه، مهارت های یادگیری، هوش، احساسات و هیجانات، انگیزه و امید و …
سن روانشناختی به وضعیت مغزی ارتباط دارد اما وضعیت مغزی ارتباطی به سن ندارد.
سن عملکردی: به ظرفیت فرد نسبت به همسالانش برای کار در جامعه اشاره دارد.
سن اجتماعی: رفتار اجتماعی فرد نسبت به سن تقویمی را نشان میدهد.
سن تقویمی:
- 45- 64 / میانسال
- 65- 74 / مسن یا سالمند جوان
- 75 -84 / سالمند پیر
- 85 سال به بالا / کهنسال
سازمان جهانی بهداشت:
سازمان جهانی بهداشت (Who) دوره سالمندی را اين گونه طبقه بندی می كند :
60-74 : سالمند جوان
75-90 : سالمند
90 سال به بالا: سالمند پیر
سالمندی فعال:
سازمان جهانی بهداشت، هدف سالمندی فعال را رویکرد رسیدن به ارتقا کیفیت زندگی همراه با افزایش سن معنی کرده است، در اصل سالمندی باید:
- تجربه مثبتی در زندگانی باشد.
- زندگی طولانی تر، همراه با سلامت، مشارکت و امنیت مد نظر باشد.
اساسنامه ی سازمان جهانی بهداشت (Who)، هدفش را دستیابی مردم به بیشترین سطح سلامت ممکن بیان می‌کند. وظیفه ی اصلی این سازمان، مبارزه با بیماری ها مخصوصا بیماری های مسری شایع و ارتقاء سلامت عمومی مردم جهان است.
سازمان جهانی بهداشت یکی از نخستین آژانس های سازمان ملل متحد است و اساسنامه ی آن رسما در اولین روز بهداشت جهانی (۷ آوریل سال ۱۹۴۸)، زمانی که توسط ۲۶ کشور از اعضای سازمان ملل تصویب شد به کار بسته شد. پیش از این موضوع، فعالیت‌های مذکور و باقی فعالیت‌های سازمان بهداشت جامعه ملل، تحت کنترل کمیته‌ای موقتی بود.
