زوال عقل یا دمانس در پزشکی و روان پزشکی، اختلال مزمن و گاهی حاد فرآیندهای روانی به علت بیماری عضوی مغز که با تغییر شخصیت، موقعیت ناشناسی و اختلال در حافظه و اندیشه همراه است. که شایع ترین نوع دمانس، زوال عقل سالخوردگی یا بیماری آلزایمر است.
زوال عقل چیست؟
زوال عقل تنها یک بیماری نیست، بلکه تعریفی کلی برای توصیف اختلالات حافظه، اختلالات ارتباطی و اختلال در فکر کردن است. اختلالات خفیف شناختی مانند ضعیف شدن حافظه کوتاه مدت در هنگام پیری امری طبیعی است. این اختلالات شناختی بیش از آنکه زوال عقل به‌حساب بیایند، نوعی اختلال شناختی مرتبط با افزایش سن به شمار می‌روند، زیرا باعث بروز مشکلات چشمگیری نمی‌شوند.
علائم بیماری دمانس در سالمندان:
1_ ضعف حافظه و فراموشی در سالمند:
جابجا گذاشتن اشیا، فراموشی قرارهای ملاقات، عدم مصرف دارو در ساعات مشخص شده، تکرار یک سوال برای دفعات متعدد، می تواند از دلایل ابتلا به آلزایمر در سالمندان باشد.
2_ مشکلات تکلم و بیان:
زمانی که حافظه کوتاه مدت کاهش می یابد، توانایی بیمار برای یه یاد آوردن لغات مناسب جهت جمله بندی کاهش می یابد، به طوری که بیمار در جمله سازی درمانده می شود.
3_ مشکل خواندن و نوشتن:
همچنان که توانایی تکلم و بیان کاهش می یابد، توانایی خواندن نیز کم می شود، به این دلیل که قدرت تمرکز فکرکاهش یافته، بیمار قادر به نگهداری اطلاعات به مدت لازم نیست و چون نمی تواند جمع بندی کند، همزمان توانایی استفاده از اطلاعات را از دست می دهد.
4_ اشکال در محاسبه:
سالمندان مبتلا به آلزایمر به دلیل فراموشی، توانایی تفکر انتزاعی را از دست می دهند و از آنجا که محاسبات عددی نیاز به حافظه دارند، در نتیجه دچار مشکل در محاسبات عددی می شوند.
5_ ضعف در تصمیم گیری:
از آنجا که فراموشی در سالمندان سبب می شود کارهای کوچک را فراموش کند، ممکن است لباس مناسب هر فصل را نپوشند، چک بی محل بنویسند، رفتار پرخاشگرانه داشته باشند و متاسفانه گاه اطرافیان دست به اقدامات متقابل می زنند.
6_ عدم آگاهی به زمان و مکان:
از آنجا که حافظه نقش مهمی در ایجاد هماهنگی با محیط و آشنایی آن ایفا می کند، بیمار آلزایمری در درک زمان و فضا مشکل ایجاد می کنند. گاه حتی در منزل خود گم می شوند یا برای وارد شدن به ماشین سر خود را خم نمی کنند.
7_ عدم تشخیص اطرافیان توسط سالمند:
از جمله علائم آزار دهنده آلزایمر یا دمانس در سالمندان فراموشی نام های اطرافیان یا بستگان می باشد.
8_ از بین رفتن علاقه و لذت:
سالمند احساس می کند، به دلیل افت توانایی های فکری و ناتوانی و ضعف حافظه برای جامعه مفید نیستند و علاقه خود را به زندگی و هر چیز جالبی از دست می دهند.
9_ افکار هذیانی:
در شروع آلزایمر، تفکرات بدبینانه هذیانی زیادی دیده نمی شود، ولی بتدریج که با پیشرفت بیماری، سالمند توانایی ارتباط دادن نتایج به رویدادها را از دست می دهد، افکار هذیانی بر وی غلبه کرده و شکاک و بدبین می شود.
10_ مشکلات جنسی:
مطالعات علمی هنوز نتوانسته اند علل کاهش یا افزایش تمایلات جنسی را توضیح دهند، ولی اکثر این بیماران دچار افت میل جنسی خواهند شد.
11_ تغییرات شخصیتی در سالمندان:
آلزایمر عملکرد مغز را تغییر می دهد، به همین دلیل شخصیت سالمند نیز ممکن است متفاوت بشود. سالمندی که قبلاً پرتحرک و شاداب بوده، ممکن است گوشه گیر شود، و بالعکس افراد گوشه گیر و خجالتی ممکن است تبدیل به افرادی پرخاشگر و ناآرام شوند.
12_ هیجان های کودکانه در سالمندان:
سالمند ممکن است دانسته های قبلی یا تجربیات سابق خود را به دلیل تحلیل حافظه از دست بدهد، بنابراین ممکن است رفتارهای غیر عادی یا به نظر خام از سالمند سر بزند.
مطالب مرتبط
